Ika-2 isinumite!

WIKA, BALA SA TALA!

                   Natatanging buwan muli ng ating wikang pambansa. Sa panahong ito napapaalalahanan ang lahat partikular ang sektor ng edukasyon sa gampanin at kahalagahan ng Wikang Filipino. Higit na napapalitaw ang isang isyu na sa tingin ng iba ay hindi naman mahalaga kumpara sa napakaraming suliraning dapat ayusin sa ating bansa.

                   Batid ng lahat na tayong mamamayang isinilang sa bansang Pilipinas ay mga Pilipino ngunit ng tanungin ko ang sampung tao kung ano ang kanyang pambansang wika lima sa mga ito ang nagsabing Tagalog, dalawa ay Filipino samantalang ang natitira ay hindi sigurado sa kanilang kasagutan at nangiti na lamang. Sa resultang nabanggit, hindi pa rin ba maituturing na malaking suliranin na ang isang Filipino ay hindi batid ang kanyang wika? Hindi ba’t sinasabing ang wika ang nagsisilbing kalulumwa ng isang lahi, instrumento sa ganap na pagkakaunawaan at susi sa kaunlaran ng bansa.

TAGALOG, PILIPINO o FILIPINO?

                   Bilang paglilinaw sa mga kasagutan ng sampung taong aking nakapanayam at sa kabatiran na rin ng lahat ng Pilipino ang Tagalog ang kauna-unahang wikang pambansa (1937); naging Pilipino noong 1940 na ibinatay sa Tagalog (nagsilbing isa sa mga dayalekto muli) at Filipino noong 1987 hanggang sa kasalukuyan na ibinatay sa lahat ng dayalekto ng bansa. Nagsisilbi naming pantulong na wika ang mahigit 150 na dayalekto o bernakular na wika.

LINGUA FRANCA

                   Ang mga wikang palasak na ginagamit sa isang pook ay tinatawag na Lingua Franca. Tulad sa Metro Manila at Central Luzon,Tagalog ang Lingua Franca; Ilokano sa Ilocos Region at Bisaya sa Visaya at ilang bahagi ng Mindanao. Ito ang isinusulong ngayon na pagtibaying gamitin sa kalakaran ng edukasyon sa programang MTB-MLE (Mother-Tongue-Based-Multilingual Education) ng Kagawaran ng Edukasyon.Magsisilbing wikang panturo ang kanilang unang wika para sa ganap na pagkatuto ng mga bata kasunod ang unti-unting pagpapakila at paggamit ng Filipino at Ingles.  Mapapadali ang pag-aaral ng mga mag-aaral dahil mas mauunawaan nila ang mga aralin gamit ang wikang kanilang kinalakhan. Sa ganitong pamamaraan naniniwala ang DepEd na tataas ang literasi ng mga mag-aaral sa ating bansa.

REPLEKSYON NG WIKA

                   Malinaw na inilahad sa naunang paksa na ang wika ang magsisilbing behikulo sa pagtatagumpay ng isang mag-aaral. Ngunit bago ito makamit kailangang tingnan ng maigi ang balang ito sa pagkamit ng kanilang mga tala. Ganap na bang matatag ang balang ito na hindi kakayaning buwagin upang maging pundasyon ng isang indibidwal. O higit nating alamin kung ano nga ba ang naging papel ng wika sa pang-araw-araw na buhay ng mga Pilipino? May kinalaman ba ang wika sa pag-angat ng ekonomiya ng bansa? Pagiging Top Notcher  sa isang pagsusulit? Sa pagkakatuklas ng mga makabagong tenolohiya?  O sa pagkapanalo ni Pacquio?

                   Hindi ko tuloy maiwasang maalala ang isang bahagi ng papel ni James Soriano na ang Filipino ay pang-yaya  at kalye lamang. Negatibo ang naging dating  sa karamihan ng kanyang artikulo pero sa kabuuan ipinamulat lamang niya ang katotohanan. Kahit saan ka tumingin, nangingibabaw ang unibersal na wika. Sa malalaking pagsusulit ingles ang midyum ng pagtatanong, ang  mga batas karamihan hindi sa sariling wika nakasulat, sa karaniwang pakikipag-usap o panayam sa mga kilalang personalidad kung hindi code-switching (Taglish) ay tunog kano kung magsalita. Ngayon natin limiin kung gaano na katatag ang wika. . .

ISANG HAMON

                   Panahon na para higit na pagtuunan ng pansin ang wastong paggamit ng ating wika. Nagsimula ng humakbang ang Kagawaran ng Edukasyon at ito ang magsisilbing ugat upang mapalaganap ang adhikaing ito. Tularan sana natin ang Japan na isa sa susi ng kaunlarang tinatamasa nila ay ang wika. Ordinaryo o propesyunal na mamamayan batid ang tungkulin ng kanilang wika kaya hindi sila pumapayag na isantabi ito. Litaw na litaw din sa kanilang mga produkto ang kanilang pagkatao gamit ang baling ito kayat isa sila sa natatanging tala na nagniningning sa mundo.

                   Lahat tayo’y gustong magtagumpay at handang gawin ang lahat upang maisakatuparan ito. Sa dami na ng estratehiya nasubukan hindi kaya ang kulang sa pormula ng pagkamit ng tagumpay ay ang ganap na pagpapatatag ng ating wika. Marahil ito ang magsisilbing bala upang maraming tala ang magningning. Sa huli, kapag nagawa natin ito lalakas an gating pwersa tungo sa pedestal na magbibigkis sa ganap nating PAKA-PILIPINO.

                   Ayon nga sa tema ng Buwan ng Wika sa taong ito ‘Tatag ng Wikang Filipino, Lakas ng  pagka-Pilipino. Tatapusin ko ang papel na ito na may iiwang magandang pahayag at nawa’y makintal sa isipan “Ang taong  bihasa sa  Wikang Filipino, maihahambing sa isang henyo.”   

Poster-Islogan na nalikha patungkol sa Kasaysayan ng Wika